PENGARUH KESULTANAN MELAYU MELAKA KEATAS PERAK DAN PAHANG

·         Sistem pemerintahan dan pentadbiran

Sehingga kini sistem pemerintahan beraja diamalkan. Raja atau sultan menjadi tonggak utama dalam sistem ini dan dibantu oleh para pembesar di peringkat negeri dan daerah serta penghulu diperingkat kampung . Sultan juga merupakan lambang kedaulatan negeri . Raja yang berdaulat memiliki kesempurnaan , kebolehan dan keistimewaan dalam mentadbir kerajaan . Baginda akan memastikan tugas yang diamanahkan kepada pembesar dan rakyat dilaksanaakan . Kedaulatan dapat menjamin keamanan , kesetiaan dan sokongan rakyat terhadap pemerintahan tersebut . Kecemerlangan , keunggulan peribadi dan keplahlawanan sultan menentang musuh akan mengukuhkan kedaulatannya . Perintah raja atau sultan mesti dilaksanakan dan kepada sesiapa yang tidak menurut perintah akan dianggap sebagai menderhaka dan akan ditimpah tulah ( bencana ) .

Tugas pembesar kerajaan melayu :

Ø  Pembesar peringkat negeri

Membantu pentadbiran dan melaksanakan perintah sultan dan diberikan kuasa mentadbir dan mengutip cukai di kawasan tertentu .

Ø  Pembesar peringkat jajahan dan daerah

Dilantik terus oleh sultan melalui pemberian yang bertauliah . Tugasnya adalah untuk menjaga dan mengekalkan keamanan kawasan jajahan . Mempertahankan kedaulatan negeri  dan akan menyerahkan sebahagian hasil dan cukai kepada kerajaan serta menyediakan tenaga kerja .

Ø  Pembesar peringkat kampung

Tugas ketua kampung atau penghulu kampung adalah untuk memunggut cukai , membekalkan tenaga tentera , mengekalkan taat setia masyarakat kampung dan menjadi perantaaran antara pembesar dengan rakyat .

Didalam pentadbiran kampung , terdapat juga golongan yang terpenting iaitu golongan agama dan magis .

GOLONGAN AGAMA	AHLI MAGIS
·         Merupakan golongan cerdik pandai dalam agama Islam . ·         Penting dalam urusan pemerintahan. ·         Menjadi penasihat sultan , kadi , mufti atau pembesar negeri . ·         Berdakwah dan mengendalikan pengajian agama . ·         Menghasilkan karya agama . ·         Pada peringkat kampung , tugasnya sebagai imam , khatib , bilal dan jurunikah .	·         Ahli magis merupakan pawang atau bomoh . ·         Mereka mahir dalam bidang perubatan . ·         Berkemampuan mengubati dan menyembuhkan penyakit . ·         Berpengetahuan tentang khasiat akar kayu dan herba . ·         Dilantik menjadi pemimpin dalam masyarakat kampung .

Kedaulatan akan diperkukuhkan dengan alat-alat kebesaran dan keistimewaan tertentu yang tidak boleh digunakan oleh rakyat biasa . Antaranya cop mohor diraja , tengkolok atau destar , keris , pedang , kembing dan tombak berambu , payung ubur-ubur berwarna kuning , kendir , ketur , kipas dan tepak sirih , penggunaan warna kuning sebagai perhiasan pada sapu tangan dan tepi tabir . Payung putih untuk anak raja manakala payung kuning untuk raja dan nobat ( alat muzik diraja )

·         Institusi Kesultanan

~ Adat istidat adat istiadat melayu :

Adat istiadat Melayu banyak memperlihatkan campuran unsur local dan unsur luar selaras dengan kedatangan Hindu , Islam dan Barat ke alam Melayu . Dalam pemerintahan Malaysia , unsur-unsur adat yang tidak bertentangan dengan ajaran islam dibenarkan. Melalui prisipal “ principal of co-existence “ ini , orang Melayu dapat menyesuaikan adat dan agama secara harmonis , walaupun ada aspek- aspk tertentu yang bertentangan tapi terus diamalkan.

~Agama islam :

Orang Melayu hampir seluruhnya beragama Islam . Namun demikian, sisa-sisa unsur agama Hindu dan anamisme masih dapat dilihat dalam sistem kepercayaan mereka . Islam tidak dapat menghapuskan dalam seluruh unsur kepercayaan tersebut. Proses sinkretisne terjadi dimana unsur kepecayaan sebelum islam ada secara latin atau disesuaikan dengan unsur Islam. Proses ini jelas dapat ditemukan dalam ilmu perbomohan Melayu ( pengubatan tradisional ) , dan dalam beberapa upacara adat .

~  Bahasa Melayu telah diteruskan oleh negeri-negeri tersebut (Johor ,Perak dan Pahang)

Bahasa Melayu menjadi bangsa kebanggasaan dan bahasa penghantar disemua negeri-negeri berkenaan. Bahasa Melayu yang menjadi lingua france penduduk dunia Melayu ( Nunsantara ) sejak sekian lama juga telah dipilih oleh pemerintah Indonesia menjadi bahasa rasmi negara tersebut .

~ Sistem perundangan

Sistem perundangan ini terbahagi kepada dua iaitu Undang-undang Melayu dan Undang-undang Bertulis . Undang-undang Melayu pula terbahagi kepada dua iaitu Adat Perpatih dan Adat Temenggung . Manakala Undang-Undang bertulis pula terbahagi kepada lima iaitu , Hukum Kanun Melaka , Undang-undang Laut Melaka , Undang-undang Pahang , Undang-undang 99 Perak dan Undang-undang Kedah .

Undang-undang adat merupakan peraturan yang berdasarkan amalan kebiasaan dalam masyarakat . Ianya dihafal secara turun-temurun dan menjadi peraturan yang mesti dipatuhi .

ADAT TEMENGGUNG	ASPEK	ADAT PERPATIH
·         Bercorak autokratik. ·         Kuasa tertinggi di tangan raja atau sultan. ·         Raja ialah ketua pentadbir , ketua agama dan simbol kedaulatan serta kepaduan rakyat.	Sistem pemerintahan	·         Unsur demokrasi dan permuafakatan ditekankan. ·         Setiap suku mempunyai wakil dalam pemerintahan ·         Keputusan dibuat secara bersama. ·         Yamtuan Besar sentiasa berunding dengan Undang dalam membuat keputusan.
·         Mengikut sebelah ibu dan ayah. ·         Lelaki diberikan keutamaan selari dengan hukum syarak. Ini kerana lelaki ialah ketua keluarga. ·         Nasab keturunan dikira daripada sebelah bapa.	Sistem kekeluargaan	·         Setiap ahli suku bersaudara. ·         Dari segi jurai keturunan , keluarga sebelah ibu diutamakan kerana jurai ini melahirkan suku.
·         Perkahwinan dilakukan mengikut hokum syarak.	Perkahwinan	·         Perkahwinan sesame suku dilarang kerana suku yang sama dianggap bersaudara.
·         Anak lelaki diutamakan kerana lelaki mempunyai tanggungjawab yang lebih besar berbanding wanita.	Pembahagian harta pusaka	·         Pewarisan harta diberatkan di sebelah ibu kerana anak perempuan menjadi asas kewujudan suku.
·         Bertujuan memberikan pengajaran. ·         Sultan melaksanakan hukuman. Pembesar atau penghulu boleh melakukannya sekiranya mendapat mandat.	Hukuman	·         Bertujuan untuk pemulihan, iaitu menyedarkan pesalah supaya tidak mengulangi kesalahan.

 Undang-undang Bertulis pula merupakan himpunan peraturan , larangan dan adat istiadat dalam bentuk bertulis. Undang-undang terawal yang digubal pada zaman kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka adalah Hukum Kanun Melaka dan Undang-undang Laut Melaka . Undang-undang tersebut tersebar lalu mempengaruhi undang-undang bertulis di negeri Johor, Perak dan Pahang.

o   Undang-undang 99 Perak

Undang-undang 99 Perak ini berasal dari Parsi dan dibawa ke Perak pada abad ke-17 oleh Syed Hussain al-Faradz dari Hadratmaut . Ianya disusun dalam bentuk dialog yang dituturkan oleh Raja Nusyirawan dengan Menteri Buzurgmihr yang menjadiasas Undang-undang 99 Perak. Undang-undang ini mempunyai Adat Perpatih yang mengandungi hampir semua perkara yang berkaitan dengan hak pemerintahan , perhambaan , jenayah , pembahagian harta , perkahwinan dan pertelingkahan kecil.

Antara aspek perundangan yang terdapat didalam Undang-undang 99 Perak ini adalah :

i.          Tugas dan tanggungjawab sebagai pemerintahan.

ii.          Kriteria serta cara pemilihan dan perlantikan  para pengawai yang diambil untuk berkhidmat dibawah kerajaan

iii.         Peraturan dan istiadat seperti menghadap , memilih dan melantik raja serta adat semasa  berada didalam istana.

iv.        Jenayah seperti hukuman mencuri , mendera serta membunuh hanya dilakukan dengan perintat daripada raja sahaja .

v.         Perundangan berkaitan pertanian dan perternakan

vi.        Urusan kekeluargaan seperti perkahwinan , perceraian , pembahagian harta dan pengizinaan.

o   Undang-undang Pahang

Undang-undang Pahang ini digubal pada tahun 1596 semasa zaman pemerintahan Sultan Abdul al-Ghaffar Muhaiyuddin Shah . Undang-undang Pahang menggunakan hampir sepenuhnya peraturan berdasarkan hukum Islam . Daripada 68 fasal semuanya, 42 fasal merupakan terjemahan daripada undang-undang fiqh mazhab Shafi’e . Menurut pendapat W.Linehan , selepas tahun 1450 Masihi , agama Islam dijadikan agama rasmi di negeri itu. Berpandukan fakta sejarah , penerimaan agama Islam di Pahang dikatakan berlaku pada abad ke-15 Masihi atau lebih tepat selepas negeri itu ditakluki oleh Melaka.

Antara aspek yang terkandung didalam Undang-undang Pahang adalah :

                      I.        Adat lembaga negeri , keistimewaan raja serta pemerintah

                    II.        Undang-undang jenayah , penderhakaan , penzinaan dan undang-undang awam

Kesimpulannya undang-undang ini dapat menjamin kesejahteraan hidup masyarakat dan berasaskan hukum syarak sebagai panduan.